'Odgođena pravda je uskraćena pravda. Vrijeme za djelovanje je sada', istaknuto je u saopštenju objavljenom povodom Međunarodnog dana borbe protiv nekažnjivosti zločina nad novinarima.

foto: Freepik / Ilustracija

Platforma Media Freedom Rapid Response (MFRR), čiji partner je i Evropska federacija novinara (EFJ), odala je počast novinarima i novinarkama koji su ubijeni u Evropi, a koji su, kako je navedeno, izgubili živote u potrazi za istinom. MFRR u saopštenju takođe zahtijeva pravdu za zločine počinjene nad njima.

Saopštenje je objavljeno povodom obilježavanja Međunarodnog dana borbe protiv nekažnjivosti zločina nad novinarima.

Partneri MFRR-a, mehanizma koji za cilj ima jačanje poticajnog okruženja za raznolike, pluralističke i nezavisne medije u državama članicama Evropske unije i zemljama kandidatima, istakli su da su posvećeni zalaganju za pravdu za novinare koji su izgubili živote.

„Ubistvo novinara je napad na slobodu izražavanja, napad na pravo javnosti da zna i fundamentalna je prijetnja demokratiji. Nažalost, samo u protekloj godini zabilježen je uznemirujući obrazac nasilja i neaktivnosti“, ističe se u saopštenju koje je prenijela EFJ.

Samo u oktobru, dodaju, ubijeno je četvero novinara u Evropi: troje u Ukrajini i jedan u Turskoj.

Posljednja ubistva su se dogodila 23. oktobra u Ukrajini, kada su Olena Hubanova i Yevhen Karmazin ubijeni u ruskom napadu dronom u Kramatorsku. Ranije tog mjeseca, 3. oktobra, francuski fotoreporter Antoni Lallican ubijen je u ciljanom napadu dronom. Izvještaji su potvrdili da je Lallican ubijen upotrebom FPV drona, koji omogućava operaterima da vizualiziraju svoje mete u trenutku napada pomoću kamere. Lallican je u vrijeme smrti posjećivao mjesta na kojima je bila oznaka PRESS.

„Kontinuirano i očigledno namjerno ciljanje novinara u Ukrajini od ruske vojske, te činjenica da Rusija odbija istražiti ili čak ograničiti napade na medijske radnike, oštro podsjećaju na opasnosti s kojima se suočavaju novinari koji rade u konfliktnim zonama i na hitnu potrebu za zaštitom i odgovornošću“, poručeno je u pismu kojeg je potpisalo šest novinarskih udruženja među kojima je i EFJ.

Rizici nisu ograničeni samo na ratne zone

U pismu je navedeno da ovi rizici nisu ograničeni samo na ratne zone, što je pokazala smrt Victorije Roshchyne, ukrajinske novinarke koju su ruske vlasti držale u pritvoru više od godinu dana na nepoznatoj lokaciji. Roshchyna, čija je smrt potvrđena u oktobru 2024. godine, u trenutku smrti težila je samo 30 kilograma.

U Turskoj, Hakan Tosun, novinar i aktivista poznat po izvještavanju o ekološkom uništenju i lokalnoj korupciji, brutalno je pretučen u Istanbulu i umro od povreda 13. oktobra 2025. godine. Glavno javno tužilaštvo Büyükçekmecea navodno istražuje slučaj. Nakon dva hapšenja, partneri MFRR naglašavaju da vlasti moraju brzo potvrditi da li je njegov novinarski rad bio motiv napada.

Takođe, dodaje se da su ubistva desetina novinara u Evropi posljednjih godina ostala bez kazne. MFRR piše da je 15 novinara ubijeno od početka ruske invazije na Ukrajinu, a do danas niko nije odgovarao ni za jedno od ovih ubistava.

Unutar Evropske unije, sedam godina nakon ubistva istraživačkog novinara Jána Kuciaka i njegove zaručnice Martine Kušnírove u Slovačkoj, navodni organizator je više puta oslobođen, podsjeća se u saopštenju. Dok su dvojica muškaraca nedavno na Malti osuđena za svoje uloge u eksploziji automobilske bombe u kojoj je 2017. godine ubijena Daphne Caruana Galizia, navodni organizator još uvijek nije suočen s pravdom. Očekuje se da će mu suđenje početi sljedeće godine. Ubistvo Giorgosa Karaivaza u Grčkoj, koje je počinjeno u aprilu 2021. godine, takođe ostaje neriješeno, a dvojica osumnjičenih su oslobođena zbog nedovoljnih dokaza.

„Ove tragedije nisu izolovani incidenti, već dio globalne krize nekažnjivosti za ubistva novinara, kako unutar tako i izvan zona sukoba. Ovaj nedostatak pravde šalje zastrašujuću poruku da oni koji ciljaju novinare mogu to činiti bez ikakve odgovornosti i da je nasilje prihvatljivo sredstvo za ušutkavanje medija. Pozivamo vlade da osiguraju temeljite i nezavisne istrage, da zaštite novinare koji su u opasnosti i da podrže nezavisne medije u njihovom radu“, navedeno je u pismu.

Partneri MFRR su dodali i da će nastaviti pratiti ove slučajeve, zalagati se za pravdu i zahtijevati kraj „kulture nekažnjivosti na međunarodnom nivou“.

„Odgođena pravda je uskraćena pravda. Vrijeme za djelovanje je sada“, istaknuto je u pismu.

Izvor: EFJ

___